skoool Sri Lanka

აირჩიეთ ენა: ENGLISH | ქართული

იხილეთ ზოგიერთი სასწავლო ობიექტი

კუთხის სახეები

ნერვული რკალი

პერიოდული სისტემა

სამყაროს წარმოშობა

კომეტები

« back

რიცხვი - გამოყენება

ვალუტის გაცვლის კურსი

პირდაპირი პროპორციის გამოყენება პრაქტიკაში.

მაგალითი 1: მოცემულია, რომ $1 =1.5 ლარს, რამდენი ლარი იქნება $10?

$10 = 1.5 x 10 = 15 ლარი

მაგალითი 2:რამდენი დოლარია 28 ლარი?

	1ლარი = $1/1.5
	28 ლარი= 1/1.5 x 28 = $18.67 (ერთი ცენტის სიზუსტით)

წესი: დაადგინეთ გასაცვლელი ვალუტის ერთეულის ფასი და გაამრავლეთ ამ ვალუტის რაოდენობაზე.

მარტივი პროცენტი(I)

მარტივი პროცენტი ინვესტიციაზე ან დეპოზიტზე დარიცხული მოგების გამოთვლის ერთერთი ხერხია.

მარტივი პროცენტის გამოსათვლელი ფორმულა:	I = PTR 100

სადაც
P = ინვესტიციის (ჩადებული თანხის) ოდენობა
T = დრო (იზომება წლებში)
R = საპროცენტო განაკვეთი(%)

მაგალითი 1: განახორციელეს 6000 ლარის 8 წლის ვადით. წლიური საპროცენტო განაკვეთია 15%. დარიცხვა ხდება მარტივი პროცენტით. რისი ტოლი იქნება დარიცხული პროცენტი? რისი ტოლი გახდება მთლიანი თანხა 8 წლის შემდეგ?

P = 600
T = 8	I =	600 x 8 x 15 100
R = 15
	I =	£720
	დაგროვილი თანხა =	600 + 720 =	£1320

შენიშვნა: ამგვარ ამოცანებში შესაძლო საძიებელი სიდიდეებია I, P, T, ან R.

ფორმულიდან გამოსახეთ საძიებელი სიდიდე და შემდეგ ჩასვით ამოცანაში მოცემული მნიშვნელობები.

მაგალითი 2: თქვენ განახორციელეთ 6,000 ლარის ინვესტიცია ერთი წლისა და 6 თვის ვადით.დარიცხვა ხდებოდა მარტივი პროვენტით და დარიცხულმა მოგებამ შეადგინა 1,000 ლარი. რისი ტოლი იყო წლიური საპროცენტო განაკვეთი?

P = 6000
T = 1½ წელი	R =	100 I PT			(გამოსახეთ R)
R = ?
I = 1000
	R =	100 x 1000		= 11	1/9
		6000 x 1½
	R=	11	1/9 %

რთული პროცენტი

რთული პროცენტით დარიცხვისას ძირითად თანხას ემატება მოგება და შემდგომ ითვლება დაგროვილი თანხის პროცენტი.

მაგალითი 1: თქვენ განახორციელეთ 900 ლარის ტოლი ინვესტიცია 3 წლის ვადით. წლიური საპროცენტო განაკვეთია 5%. დარიცხვა ხდება რთული პროცენტით. იპოვეთ მოგება.

I წელი 5/100 x 900 = £45

II წელი 5/100 x 945 = £47.25

III წელი 5/100 x 992.25 = 49.61 ლარი (ერთი თეთრის სიზუსტით)

მთლიანი მოგება= 45 + 47.25 + 49.61 = 141.86 ლარი

მაგალითი 2: გამოთვალეთ 3 წლის განმავლობაში დაგროვილი თანხა.

დაგროვილი თანხა = 900 + 141.86 = 1,041.86 ლარი

უფრო გრძელვადიანი ინვესტიციის შემთხვევაში შეგიძლიათ გამოიყენოთ პროცენტის გამოთვლის მოკლე ხერხი.

დააკვირდით შემდეგ მაგალითს:

თანხა პირველი წლის ბოლოს = 900–ის 105% = 1.05 x 900

თანხა მეორე წლის ბოლოს = პირველი წლის ბოლოს არსებული თანხის 105% = 1.05 x 1.05 x 900

მაშასადამე, ყოველი წლის ბოლოს ვამრავლებთ 105% = 1.05–ზე.

დაგროვილი თანხა = (1.05)³ x 900 = 1,041.86 ლარი

(შენიშვნა: კალკულატორის საშუალებით გამოთვლა შემდეგნაირად ხდება)

1.05 (ახარისხების ღილაკი) 3 x 900
^

15 წლიანი ინვესტიციის შემთხვევაში, ხარისხი გახდება 15.

(1.05)¹⁵ x 900 = 1,871.04 ლარი (ერთი თეთრის სიზუსტით)

სიჩქარე

სიჩქარე არის დროის ერთეულში გავლილი მანძილი.

მაგალითი 1: მანქანა 2 საათში გადის 150 კილომეტრს. იპოვეთ მისი საშუალო სიჩქარე.

	1 სთ–ში გავლილი მანძილია 150 ÷ 2 = 75 კმ
	სიჩქარე = 75 კმ/სთ

სიჩქარის ერთეული შესაძლოა იყოს კმ/სთ ან მ/წმ.

შენიშვნა: პასუხი ყოველთვის ჩაწერეთ კითხვაში მოცემულ ერთეულებში.

მაგალითი 2: ნაწილაკი ფარავს 30000 სმ–ს 0.5 წუთში. იპოვეთ ამ ნაწილაკის სიჩქარე მ/წმ–ში.

30000 სმ =

0.5 წთ =

სიჩქარე =

300 მ

30 წმ.

300/30 = 10 მ/წმ

საშულო სიჩქარის (S) გამოსათვლელი ფორმულა

S = D
T

სადაც S = სიჩქარე
D = მანძილი
T = დრო

ამ ფორმულის გამოყენებისას რომელიმე ორი სიდიდე მოცემულია. გამოსახეთ საძიებელი სიდიდე, ჩასვით მოცემული მნიშვნელობები და გამოთვალეთ პასუხი.

მაგალითი 3: მანქანის სიჩქარე 2 საათის განმავლობაში იყო 80 კმ/სთ. იპოვეთ მანქანის მიერ გავლილი მანძილი.

S = 80
T = 2
D = S x T (გამოსახეთ D)
D = 80 x 2 = 160 კმ

მაგალითი 4: მანქანამ 60 კმ/სთ სიჩქარით დაფარა 300 კმ. რა დრო დასჭირდა მანქნას ამ მანძილის დასაფარად?


S =	60
D =	300
T =	D
	S (გამოსახეთ T)
T =	300 = 5 საათი
	60

სიმკვრივე

ნივთიერების სიმკვრივე არის მოცულობის ერთეულის მასა.

სიმკვრივის (D) გამოსათვლელი ფორმულა
D = M
V
სადაც M = მასა (გრ) V = მოცულობა (სმ ³)

მაგალითი 1: სხეულის მასაა 500გრ, ხოლო მისი მოცულობაა1000 სმ³. გამოთვალეთ ამ სხეულის სიმკვრივე.

M = 500
V = 1000
D = 500 = 0.5 გრ/სმ³ 1000

მაგალითი 2: V = 3000სმ³, D = 0.2 გრ/სმ³. M = ?

M = D x V (გამოსახეთ M)
M = 0.2 x 3000 = 600გრ

სამკუთხედის წესი

ამოცანები სიჩქარეზე და სიმკვრივეზე შეგვიძლია ამოვხსნათ სამკუთხედის წესის გამოყენებით.

სიჩქარე

სამკუთხედის ვერტიკალური მონაკეთი გამრავლებაა, ხოლო ჰორიზონტალური – გაყოფა.

თუ D, T და S სიდიდეებიდან რომელიმე ორის მნიშვნელობა ცნობილია, მესამის პოვნა შესაძლებელია შემდეგი ხერხით:

D/T = S

D/S = T

S x T = D

სიმკვრივე

სიმკვირივის შემთხვევაში სამკუთხედი სიჩქარის ანალოგიურად გამოიყენება.

M/D = V

M/V = D

D x V = M